Giriş ve Amaç: Zihinsel yetersizlik (ZY)’i olan bireyler sağlığın sosyal belirleyicilerinden olumsuz etkilenme, artan sağlık riskleri, iletişim zorlukları, sağlık okuryazarlıklarının düşüklüğü, riskli sağlık davranışları, sağlık hizmetlerine erişim yetersizliği gibi nedenlerle sağlıkta eşitsizliklere maruz kalan riskli bir gruptur. ZY’i olan bireylerin sağlık hizmetlerine erişim yetersizliklerinin  nedenlerinden biri sağlık personeli arasındaki ayrımcı tutumlardır. Çalışmada, tıp fakültesi öğrencilerinin ZY’e yönelik tutumları ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi amaçlandı.

Gereç ve Yöntem: Çalışma, 2018-2019 eğitim öğretim döneminde Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde  öğrenim gören tıp öğrencilerinde yapılan kesitsel tipte bir araştırmadır. Çalışmanın yapılabilmesi için etik ve idari izin alındı. Çalışmada ZY’e yönelik olumlu tutum sıklığı  %50, hata payı %5, güven aralığı %95 alınarak örneklem büyüklüğü en az 384 olarak hesaplandı. Her sınıftan alınacak öğrenci sayısı sınıfların mevcudunun ağırlığına göre belirlendi. Öğrenciler mevcut öğrenci listesinden rastgele seçildi. Öğrencilerin ZY’e yönelik tutumları Zihinsel Yetersizliğe Yönelik Tutumlar Ölçeği-Kısa Form (ZYYT-KF) ile değerlendirildi. ZYYT-KF Morin ve arkadaşları tarafından 2019 yılında geliştirilmiştir. Ölçek, 5’li Likert tipinde 35 sorudan ve 5 alt boyuttan oluşmaktadır. Ölçekten alınabilecek puan 35-175 arasında değişmekte olup, alınan puan arttıkça ZY’e yönelik olumsuz tutumun arttığı kabul edilmektedir. Ölçeğin Türkçe geçerlik ve güvenirliği olmadığından çeviri ve geri çeviri işlemleri sonrası uzman görüşü alınarak kapsam geçerlilik indeksi 0.94 olarak hesaplandı. Ölçeğin alt boyutlarının Cronbach alfa değeri 0.76 ile 0.86 arasında değişmekte olup, toplamda 0.87 idi. Veriler normal dağılım gösterdiğinden analizde bağımlı ve bağımsız gruplarda t testi, Anova ve çoklu lineer regresyon analizi kullanıldı.

Bulgular: Çalışmaya katılan öğrencilerin 207’si(%53.1) erkek, 183’ü(%46.9) kadın olup; yaş ortalamaları±SD 21.6±2.2 yıl idi. Öğrencilerin verdiği yanıtlarda pozitif tutum orantısı alt boyutlar arasında %32.73 ile %86.16 arasında değişmekte olup toplamda %61.5 idi. Çalışmada ZY ile ilgili bilgi düzeyini yeterli olarak bildirenlerde(p<0.001), ZY’i olan bireyle en az ayda 1 kez iletişimi olanlarda(p=0.03), ZY’li komşusu olanlarda(p=0.02), ZY’i olan bireylerle gönüllü olarak çalışanlarda(p=0.05), ZY’i olan bireylerle ilişkilerini iyi olarak tanımlayanlarda(p<0.001) ZYYT-KF puan ortalaması daha düşüktü. Çoklu lineer regresyon analizinde ise sadece ZY ile ilgili bilgi düzeyi ve bu bireylerle ilişki düzeyinin ZY’e yönelik tutumda etkili olduğu bulundu. Ölçekte ağır ZY’i olan bireye yönelik soruların puan ortalaması, hafif ZY’i olan bireyin puanlarına göre daha yüksekti.

Sonuç ve Öneriler: Çalışmada tıp fakültesi öğrencilerinin ZY’e yönelik tutumlarının orta düzeyde olduğu ve  ZY ile ilgili algılanan bilgi düzeyi ve bu bireylerle ilişki düzeyinin ZY’e yönelik tutumda etkili olduğu bulundu. Tıp fakültesi öğrencilerinin ZY ile ilgili bilgi düzeyi ve iletişimlerini artıracak eğitim programları ve müdahale çalışmalarının yapılmasının gerekli olduğu kanaatine varıldı.

Anahtar Kelimeler: Zihinsel yetersizlik, tutum, tıp fakültesi öğrencileri