Giriş ve Amaç: Bir toplum sosyal ve ekonomik yönden hedeflenen gelişmişlik düzeyine bedenen ve ruhen sağlıklı bireylerin varlığıyla ulaşabilir. İnsanın fiziksel ve ruhsal yönlerden tam anlamıyla verimli olabilmesi ise yeterli ve dengeli beslenmesiyle mümkündür. Bu çalışmanın amacı Erzurum Palandöken merkez ilçesinde 0-2 yaş grubu çocuklarda beslenme durumunu antropometrik ölçümlerle tespit ederek, malnutrisyon sıklığı ve etkileyen faktörleri belirlemektir.

Gereç ve Yöntem: Etik izni alınan çalışma kesitsel nitelikte planlandı. Çalışmanın evrenini Erzurum Palandöken merkez ilçesinde yaşayan 0-2 yaş grubu toplam 7.242 çocuk oluşturmaktaydı. Örneklem büyüklüğü, Epi Info programı ile 0-2 yaş grubu için malnutrisyon prevalansı %8.5 ve örneklem hatası 0.01 alınarak, %95 güven düzeyi için 2115 çocuk olarak hesaplandı. Çalışmamızda evrenin %81.2’sine ulaşıldı. Çocukların doğum tarihi, anketin uygulandığı tarih, ağırlık ve boy ölçümleri kullanılarak; WHO Antro Programı ile yaşa göre boy (YGB), yaşa göre ağırlık (YGA) ve boya göre ağırlık (BGA) z-skorları hesaplandı. WHO standartlarına göre YGB, YGA ve BGA z-skorları -2 SD ve altında olan çocuklar sırasıyla bodur, düşük kilolu ve zayıf; -2 SD ve +2 SD arasında olanlar normal, BGA z-skorları +2 SD ve üstünde olan çocuklar fazla kilolu/obez olarak kabul edildi. Anketler katılımcılara yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak uygulandı. Çalışmanın bağımlı değişkeni malnutrisyon durumu olup, bağımsız değişkenleri ebeveynlerin sosyodemografik özelliklerinden, çocuğa ait özelliklerden ve anneye ait gebelik bilgilerinden oluşuyordu. Tanımlayıcı istatistikler sayı, yüzde, ortalama ve standart sapma olarak sunuldu. Analizlerde Kruskall Wallis, Mann Whitney ve ki-kare testi kullanıldı. Veriler SPSS v22 programı ile değerlendirildi. Analiz sonuçları p<0.05 olduğunda anlamlı kabul edildi.

Bulgular: Çalışmaya katılan çocukların %50.6’sı kız, yaş ortalamaları 9.55±7.76 ay, doğum ağırlığı ortalamaları 2992.48±584.45 gr, ölçüm ağırlığı ortalamaları 7867.55±2854.49 gr, ölçüm boyu ortalamaları 69.48±11.47 cm idi. Düşük kiloluluk, bodurluk, zayıflık ve fazla kiloluluk/obezite sıklığı sırasıyla %5.8 (%95 CI: 4.6-6.9 ), %7.2 (%95 CI: 6.0-8.4), %10.0 (%95 CI: 8.6-11.4)  ve %3.4 (%95 CI: 2.5-4.2)  idi. Çocukların yaş grupları arasında YGA, YGB, BGA dağılımları anlamlı olarak farklıydı (p<0.05). Çocukların doğum zamanı grupları arasında YGA, YGB, BGA dağılımları anlamlı olarak farklı bulundu (p<0.001). Doğum sonrası anne sütünü ilk besin olarak alan çocuklarda, ek gıda alan çocuklara göre düşük kiloluluk ve bodurluk sıklığı daha düşüktü. Doğum sonrası ilk besin olarak anne sütü alan çocuklarla ek gıda alan çocuklar arasında YGA, YGB dağılımları anlamlı olarak farklıydı (p<0.05). Yine son bir yılda hastaneye yatma hikayesi olan ve olmayan çocuklar arasında YGA, YGB dağılımları açısından anlamlı fark vardı (p<0.001).

Sonuç ve Öneriler: Düşük kiloluluk, bodurluk, zayıflık ve fazla kiloluk/obezite sıklığının ilimizde yüksek olduğu görülmektedir. Malnutrisyon açısından riskli olan 0-2 yaş çocukların yakın takibi önemlidir. Ayrıca, aileler gebelikten itibaren bebek ve çocuk beslenmesi konusunda bilgilendirilmeli, özellikle emzirmenin önemi konusunda eğitimler verilmelidir.

Anahtar Kelimeler: antropometrik ölçüm, malnutrisyon, prevalans