Giriş: Prematür doğumların yarısından fazlasının tam nedeni bilinmemekle birlikte bazı risk faktörlerinin prematür doğum riskini arttırdığı bilinmektedir. Çalışmamızla prematür doğumlarla ilişkili risk faktörlerinin araştırılması amaçlanmıştır.

Yöntem: Çalışma için etik kurul onayı alındı. Vaka-kontrol tipinde planlanan araştırmanın evrenini Mersin Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesinde doğum yapan kadınlar oluşturmaktadır. Vaka grubunu 37. gebelik haftasını doldurmadan önce (prematür), kontrol grubunu ise 37. gebelik haftasını tamamladıktan sonra doğum yapan kadınlar oluşturmaktadır. Çalışmaya Mersin Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi’nde prematür doğumlar ‘vaka’ olarak; aynı gün olan term doğumlardan da her vakaya karşılık bir term doğum ‘kontrol’ olarak alınmıştır. Vaka ve kontroller arasında eşleştirme yapılmadı. Yurt dışından ülkemize gelen sığınmacı ve mültecilerin yaptıkları doğumlar, postterm doğumlar ve hastane dışında olan doğumlar çalışma dışında tutulmuştur. Veri 01.09.2016 – 31.07.2017 tarihleri arasında toplandı. Minumum örnek büyüklüğü %20 prevelans, OR=2, %95 CI ve %80 güç ile hesaplandı ve çalışmaya 187 vaka, 187 kontrol alınmasına karar verildi. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, ki-kare önemlilik testi, t test ve Mann Whitney U testi kullanıldı. Prematür doğumla ilişkili risk faktörlerinin belirlenmesinde Multiple Binary Logistik Regresyon analizi kullanıldı. p<0.05 olarak kabul edildi.

Bulgular: Çalışmamıza 187’si (%50.0) vaka olmak üzere toplam 374 kadın alındı. Vaka ve kontrollerin yaş ortalamaları sırasıyla 27.6±6.6 ve 27.9±5.5 idi. Vakaların 172’sinin (%92.0) evli, 38’inin (%20.3) lise ve üzeri eğitim seviyesine sahip ve 26’sının da (%13.9) geniş ailede yaşadığı tespit edildi. Bu sayı ve oranların kontrol grubunda sırasıyla 181 (%96.8), 42 (%22.5), 29 (%15.5) ve 27 (%14.4) olduğu saptandı. Vaka grubunda doğan bebeklerin 85’inin (%45.5) kız, 102’sinin (%54.5) erkek bebek; kontrollerin ise 81’inin (%43.3) kız, 106’sının (%56.7) erkek bebek dünyaya getirdiği saptandı. Ortalama doğum haftası vakalarda 32.4±3.5, kontrollerde ise 39.1±0.1’di. Prematür doğum riskini annenin 18 yaş ve altında veya 35 yaş ve üzerinde olmasının 2.06 (1.01-4.23) kat, kocasının lise ve ilköğretim mezunu olması sırasıyla 14.09 (3.37-58.91) ve 8.72 (2.32-32.72) kat, akraba evliliğinin 2.21 (1.01-4.81) kat, aylık gelir artışının 1.01 (1.001-1.02) kat, çoğul gebelik olmasının 13.40 (2.41-74.42) kat, gebelikte düşük tehdidi olmasının 20.82 (4.63-93.56) kat, gebelikte egzersiz yapmamanın 91.37 (12.31-678.16) kat, ölen bebek/çocuk, küretaj, düşük hikayesinin olmasının 37.89 (8.22-174-67) kat ve gebelik döneminde en az bir doz tetanoz aşısı yaptırmanın da 8.24 (2.28-29.81) kat artırdığı tespit edildi.

Sonuç: Çalışmamızda belirlenen risk faktörleri dikkate alınarak, 15-49 yaş kadın izlemlerinde bu risk faktörlerini taşıyan kadınlara olası gebelikleri ile ilgili bilgi verilmesi ve aile planlaması danışmanlığı yapılması ve bu riskleri taşıyan gebeler tespit edildiği zaman risk faktörlerine yönelik izlemlerin de daha sık yapılması önerilir.

Anahtar kelimeler: prematür, gebe, doğum, bebek, risk faktörü