2015-2019 YILLARI ARASINDA BİR SAĞLIKLI HAYAT MERKEZİNE BAŞVURAN 0-6 YAŞ GRUBU ÇOCUKLARIN GELİŞİMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Giriş ve Amaç: Gelişim fiziksel, bilişsel, duygusal ve sosyal yönleri ile bir bütündür. Okul öncesi dönemdeki gelişim birçok faktörlerden etkilenmektedir. Bu çalışmada 2015-2019 tarihleri arasında bir sağlıklı hayat merkezine başvuran 0-6 yaş grubu çocukların gelişimlerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem:

Tanımlayıcı ve retrospektif tipteki araştırmanın evrenini 2015 yılı Eylül ile 2019 Temmuz aralığında bir Sağlıklı Hayat Merkezi’ne başvuran 0-6  yaş arası  391 çocuk oluşturmaktadır. Örnek seçilmemiş, başvuranların tamamı çalışmaya dahil edilmiştir. Yüz yüze görüşme yöntemiyle doldurulan form verileri analiz edilmiştir. Bağımsız değişkenler: yaş, cinsiyet, kardeş sayısı, doğum sırasında geçirdiği sorunlar, doğum öyküsü(normal/sezeryan), doğum ağırlığı, anne sütü alma süresi(ay), annenin yaşı, annenin mesleği, annenin eğitim durumu, babanın yaşı, babanın mesleği, babanın eğitim durumu alt başlıklarında irdelenmiştir. Bağımlı  değişken: Denver Gelişimsel Tarama Testi 2 (DGTT 2)’ne göre çocuk gelişimi durumudur.

DGTT II, 0-6 yaş bebek ve çocukların şu andaki gelişimlerini ve becerilerini annelerden ve anne dışında çocuğun gelişimini yakından takip eden kişilerden alınan bilgiler doğrultusunda değerlendirmektedir. Çocuk gelişimi durumu normal,  şüpheli,  anormal alt başlıklarında irdelenmiştir. DGTT II’nin geçerlik ve güvenirliği ülkemizde yapılmıştır.

Tek değişkenli çözümlemelerde normal dağılanlar için ANOVA, normal dağılmayanlar için Kruskal Wallis, kategorik değişkenler için ise Ki-kare testi yapılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 22.0 paket programı kullanılmış, p<0,05 anlamlılık sınırı kabul edilmiştir. Çalışmadan önce izin ve etik onay alınmıştır.

Bulgular:

Katılımcıların  %50.1’i erkek, yaş ortalaması 3.0±1.4, anne yaş ortalaması 32.5±5.1, baba yaş ortalaması 36.3±5.8 olarak bulunmuştur. Ortalama doğum ağırlığı 3 252±535 gr., anne sütü alma süresi 17.0±8.8’ay dır. Doğum sırasında herhangi bir problem yaşamayanların sıklığı %74.2,  sezeryanla doğanların sıklığı ise %80.3’tür. Annelerin  %53.0’ü, babalarının ise % 51.5’i üniversite mezunudur. Annelerin % 48.2’si ev hanımı, babalarının ise % 48.6’sı nitelikli işçidir.

Katılımcıların DGTT 2 sonuçlarına bakıldığında %61.6’sı normal, %13.6’sı şüpheli ve  % 24.8’i ise anormal bulunmuştur.

Çalışmamızda anne ve baba eğitim düzeyinin düşmesiyle, annenin ev hanımı olmasıyla ve çocuğun cinsiyetinin erkek olmasıyla DGTT 2 sonucunun anormal çıkma olasılığı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0.05).

Çocukların yaşı, doğum ağırlığı, kaç ay anne sütü aldığı, doğum öyküsü, doğumda problem öyküsü, anne ve baba yaşı, baba mesleği ile herhangi bir ilişki bulunamamıştır (p>0.05).

Sonuç ve Öneriler: Çalışmada çocukların dörtte birine yakınının anormal gelişim gösterdiği saptanmıştır. Anne ve baba eğitim düzeyi, anne mesleği ve çocuğun cinsiyeti çocuğun gelişiminde etkili olduğu bulunmuştur. Gelişimsel gerilik riski taşıyan çocukların erken dönemde belirlenmesi için tarama çalışmalarının yaygınlaştırılması, erken müdahale hizmetlerinin sunulması ve ilişkili politikaların geliştirilmesi önem taşımaktadır.

Anahtar kelimeler: Sağlıklı Hayat Merkezi,Çocuk gelişimi, Denver Gelişimsel Tarama Testi 2