Giriş ve Amaç: Dünya Sağlık Örgütü, Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp (GETAT) uygulamaları kullanımını tanımlamakta ve izlemektedir. Ülkemizde 27 Ekim 2014 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan GETAT Uygulamaları Yönetmeliği ile bu uygulamaların sağlık profesyonellerinin gözetiminde ve denetiminde yapılması teşvik edilmektedir. GETAT uygulamaları ile ilgili politikaların geliştirilmesinde öncelikle halkın bu uygulamaları kullanım özelliklerini belirlemek önemlidir. Bu bağlamda, çalışmada bir üniversite hastanesine başvuran erişkin bireylerin GETAT uygulamalarını kullanım sıklıklarının ve kullanımlarında etkili olan faktörlerin değerlendirilmesi amaçlandı.

Gereç ve Yöntem: Çalışma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesine 2019 yılının Ocak-Haziran ayları arasında başvuran 18 yaş ve üzeri bireylerde gerçekleştirilen kesitsel tipte bir araştırmadır. Gerekli etik ve idari izinler alındı. Örneklem hacmi, %50 GETAT uygulama kullanım sıklığı, %95 güven aralığı ve %5 hata payı ile en az 384 kişi olarak hesaplandı. Araştırmanın yapıldığı süre içerisinde üniversite hastanesi dahiliye polikliniklerine başvuran ardışık hastalardan ankete katılmayı kabul edenler çalışmaya dahil edildi. Çalışmanın anket formu, kişilerin sosyodemografik özellikleri, yönetmelikte geçen 15 GETAT uygulamasının kullanımı ve ilişkili olabilecek faktörleri içeren 47 önermeden oluşmaktaydı. Hayatında en az bir kez ve herhangi bir GETAT yöntemini kullanan bireyler GETAT kullanıyor olarak kabul edildi. Elde edilen verilerin analizi SPSS(v15.0) paket programı ile değerlendirildi. Verilerin tek değişkenli analizlerinde kikare testi ve GETAT uygulamaları kullanımına etkili faktörleri belirlemede çok değişkenli lojistik regresyon analizi kullanıldı.

Bulgular: Çalışmaya katılmayı kabul eden 446 kişinin yaşları 18-73 arasında değişmekte olup, yaş ortalaması 39.6(SD±14.1) yıldı. Çalışma grubunun %54.7 (n:244)’si kadın, %79.4 (n:354)’ünün öğrenim düzeyi lise ve üzeriydi. GETAT uygulamalarını kullanım sıklığı genelde %29.8 (n:133) olup, erkeklerde %21.8, kadınlarda %36.5, 45-64 yaşta %47.1, evli olanlarda %33.6, gelir getirici bir işte çalışmayanlarda %38.0, geniş aile tipinde yaşayanlarda %44.3, öğrenim süresi 8 yıl ve daha az olanlarda %44.6, mevcut sağlık durumunu kötü olarak değerlendirenlerde %39.8, obez olanlarda %38.6, hekim tanılı kronik hastalığı olanlarda %46.9 idi. GETAT uygulamaları kullanım sıklığı, tek değişkenli analizler sonucunda 45-64 yaş aralığında (p≤0.001), kadınlarda (p=0.001), evlilerde (p=0.041), gelir getirici bir işte çalışmayanlarda (p=0.003), geniş ailede yaşayanlarda (p=0.027), öğrenim durumu düşük olanlarda (p=0.001), mevcut sağlık durumunu kötü olarak değerlendirenlerde (p≤0.001), kilolu ve obez olanlarda (p=0.006) ve hekim tanılı kronik  hastalığı olanlarda (p≤0.001) daha fazla olduğu bulundu. GETAT uygulamaları kullanımı ile sigara (p=0.471) ve alkol (p=0.990) kullanımı arasında ilişki saptanmadı. GETAT kullanımı ile ilişkili faktörler çok değişkenli analizde, yaş (OR(%95GA):1.44(1.01-2.06)), cinsiyet (0.54(0.33-0.89)), gelir getirici işte çalışma durumu (1.76(1.06-2.92)) ve hekim tanılı kronik hastalık varlığı (2.38(1.43-3.93)) olarak saptandı.

Sonuç ve Öneriler: Üçüncü basamak sağlık hizmeti almaya gelen her üç hastadan birinin GETAT kullanması, üzerinde durulması gereken bir husustur. Kronik hasta takibinde ciddi programların geliştirilmesine ihtiyaç olduğu kanaatine varıldı. Öncelikle kullanımının yaygın olduğu gruplar başta olmak üzere halka GETAT uygulamaları ile ilgili bilgilendirme yapılmalıdır.

Anahtar Kelimeler: Geleneksel Tıp, Tamamlayıcı Tıp, Kesitsel.