Giriş ve Amaç: Bir üniversite hastanesinde sürekli işçi kadrosundaki hastane çalışanlarına uygulanan taşeron işçi özelliğine uygun görsel araçlarla desteklenmiş İşçi Sağlığı ve Güvenliği eğitim programının etkinliğinin iş kazaları insidans hızı ve iş kazası ağırlık hızındaki değişimler aracılığıyla değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Bir eğitim müdahalesi olan bu araştırmada 2018 yılı Haziran ayında bir üniversite hastanesinde taşeron olarak çalışırken sürekli işçi kadrosuna geçen 1800 kişiye 180’er kişilik gruplar halinde on farklı günde planlanan eğitim 1578 kişinin katılımıyla sınıf dersi şeklinde amfide gerçekleştirilmiştir. Eğitimin öğrenim hedefleri katılımcıların iş kazası tanımını yapabilmeleri, iş kazası bildirimini zamanında yapabilmeleri, kesici-delici alet yaralanmalarına karşı uygun koruma yöntemlerini kullanabilmeleri, çalışan yükümlülükleri sayabilmeleri,  tıbbi atık güvenliği, beyaz kod ve periyodik muayene ile ilgili konuları kendi cümleleriyle aktarabilmeleri olarak belirlenmiştir. Eğitimde kullanılmak üzere öğrenim hedefleri çerçevesinde video hazırlanmıştır. Videoda aynı hastanede iş kazası geçiren bir temizlik personelinin kaza bildirme sürecinin tüm aşamaları canlandırılmıştır. Eğitimin etkinliği programın uygulanmasından önceki altı ay ile sonraki altı ayın iş kazası insidans hızı ve iş kazası ağırlık hızları arasındaki farka dayandırılmıştır. Uluslararası çalışma örgütünün önerdiği şekilde iş kazası insidans hızı yüz tam zamanlı çalışanda, bir milyon çalışma saatinde ve yüz binde olmak üzere üç ayrı,  iş kazası ağırlık hızı bir milyon çalışma saatinde gün ve yüz çalışma saatinde dakika olarak hesaplanmıştır. Eğitim öncesi ve sonrası hızlar arası karşılaştırma amacıyla istatistiksel analiz kullanılmamıştır. İş kazası sayıları hastane Çalışan Sağlığı ve Güvenliği Birimi kayıt sisteminden alınmıştır. Etik kurul onayı alınmıştır.

Bulgular: Ocak-Haziran ayları arasında 172, Temmuz-Aralık ayları arasında ise 219 iş kazası bildirilmiştir. Bu iş kazalarının içerisinde kesici-delici alet yaralanmalarının yüzdesi eğitimden önce 31.4 iken eğitimden sonra 24.2’ye düşmüştür. İş kazaları altı ay için değerlendirildiğinde eğitim öncesi iş kazası insidans hızı yüz tam zamanlı çalışanda 22.7, eğitim sonrası 28.9’dur. İş kazası insidans hızı ilk altı ayda yüz binde 10.0, ikinci altı ayda 12.8’dir. Benzer şekilde iş kazası insidans hızı bir milyon çalışma saatinde eğitimden önceki altı ayda 100.9, eğitimden sonra ise 128.5 bulunmuştur. İş kazası ağırlık hızı ise bir milyon çalışma saatinde eğitim öncesi ve sonrasında sırasıyla 228.8 ve 133.1, 100 çalışma saatinde sırasıyla 12 ve 6 dakika olarak saptanmıştır.

Sonuç ve Öneriler: Eğitimden sonra eğitimden önceye kıyasla iş kazası insidans hızlarının arttığı görülürken, iş kazası ağırlık hızlarının azaldığı saptanmıştır. Bu durum katılımcıların eğitimin ardından daha çok bildirim yaptıkları, buna karşın geçirilen kazalarının iş yitimine daha az neden olmalarıyla açıklanabilir. Bu açıdan eğitimin kaza bildirimine ve iş yitimine yol açan kazalardan korunmaya yarar sağladığı düşünülmektedir.

Anahtar kelimeler: İşçi Sağlığı; İş Kazası; Video