Giriş ve Amaç: Doğurganlığın düzenlenmesi ve cinsel yola bulaşan hastalıkların önlenmesi açısından, evlenen çiftlerin yeterli bilgiye sahip olması ve birbirleriyle uyumlu olması önemlidir. Evlilik hazırlığı yapan gençlerin aile planlaması (AP) ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar (CYBH) konusunda yanlış bilgi ve inanışlara sahip olduğu bilinmektedir. Bu çalışmada, Kayseri’de evlilik aşamasındaki çiftlerin AP ve CYBH hakkındaki bilgi ve tutumlarını belirlemek ve çiftler arasındaki uyum düzeyini saptamak amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı nitelikli olan bu çalışma, Kayseri İl Merkezindeki Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Hizmetleri Birimine ilk kez evlenmek için başvuran çiftler üzerinde yapıldı. Veri toplama aracı olarak, araştırmacılar tarafından hazırlanan ve 59 sorudan oluşan anket formu kullanıldı. Anket formunda; katılımcıların sosyodemografik özellikleri, AP ve CYBH hakkındaki bilgi ve tutumları ile ilgili 59 soru vardı. Araştırma için Erciyes Üniversitesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulundan etik onay ve Kayseri Halk Sağlığı Müdürlüğünden kurum izni alındı. Aile planlaması yöntemlerini bilme oranları 0.50, güven düzeyi 0.95, tolerans değeri 0.05 alınarak minimum örneklem büyüklüğü 384 bulundu. Yaklaşık 500 çiftin araştırma kapsamına alınmasına karar verildi. Veriler, Kasım 2016–Temmuz 2017 tarihleri arasında toplandı. Evlenmek üzere başvuran çiftler araştırmacılar tarafından ayrı ayrı bilgilendirildikten sonra sözel onamları alındı. Eşlerden her ikisinin de çalışmaya katılmayı kabul eden çiftler çalışmaya alındı. Anketler, araştırmacılar tarafından yüzyüze görüşme yöntemiyle uygulandı. Toplam 447 çift ile ilgili veriler analiz edildi.

Yaş ve istenen çocuk sayısı gibi nicel verilerin normal dağılıma uygunluğu Kolmogorov–Simirnov testiyle test edildi. Eşler arasındaki farkın analizi için Wilcoxon T, Mc Nemar ve Mc Nemar Bowker testleri, eşler arası uyumun değerlendirilmesi için Cohen’s Kappa analizi kullanıldı. İstatistiksel analizlerde, p<0.05 değerleri anlamlı kabul edildi.

Bulgular: Araştırma kapsamına alınan erkeklerin yaş ortalaması 27.3±4.2, kadınların yaş ortalaması 24.1±4.2 yıl bulundu. Araştırma grubundaki erkeklerin sahip olmak istedikleri toplam çocuk sayısı ortalaması 2.82±0.99, erkek çocuk sayısı ortalaması 1.51±0.65, kız çocuk sayısı ortalaması 1.30±0.56 bulundu. Kadınların istediği toplam çocuk, erkek çocuk ve kız çocuk sayıları  ise sırasıyla 2.50±0.85, 1.23±0.50, 1.27±0.51 olup; erkeklerin istediği toplam çocuk  ve erkek çocuk sayıları eşlerinden daha fazladır. İstenen kız çocuk sayısı açısından eşler arasında önemli bir fark yoktur. Erkeklerin %98.2’si kondomu, %83.0’ı geri çekme yöntemini, %664.4’ü oral kontraseptifi, %29.3’ü rahim içi aracı duyduğu belirlendi.  Bu oranlar kadınlar için sırasıyla %89.7, %32.4, %79.9 ve %54.6 bulundu. Kondom ve geri çekme yöntemlerini duyanların oranları erkeklerde, oral kontraseptif, rahim iç araç ve tüp ligasyonunu duyanların oranları kadınlarda daha yüksek bulundu. Erkeklerin en fazla kullanmayı düşündüğü kontraseptif yöntem kondom, kadınların en fazla düşündüğü yöntem ise oral kontraseptiftir. Çiftlerin hemen tamamı AIDS’in cinsel yolla bulaştığını bilmektedir. Buna karşılık, diğer CYBH daha az oranda bilinmektedir. Erkek ve kadınların yaklaşık yarısı sağlıklı görünen bireylerden CYBH bulaşabileceğini, yarıdan fazlası ise CYBH’nin başka yollarla da bulaşabileceğini bilmemektedir.

Sonuç: Çiftlerin aile planlaması yöntemleri hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıkları ve ileride kullanacakları kontraseptif yöntem konusunda kararsız oldukları, CYBH ile ilgili yanlış inanışları olduğu saptanmıştır. Aile planlaması ve üreme sağlığını güçlendirmek için, evlilik öncesi danışmanlık hizmetleri yaygınlaştırılmalıdır.

Anahtar Kelimeler: Evlilik, Aile Planlaması, Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar