Giriş ve Amaç

Sağlık kuruluşları iş kazalarının sık görüldüğü işyerleridir. Sağlık çalışanları ağır ve tehlikeli işler kapsamına giren bir iş kolunda hizmetin özelliğinden kaynaklanan nedenlerle mesleki risklere ve iş kazalarına sıklıkla maruz kalmaktadır.

Bu çalışmanın amacı Bursa Uludağ Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde (BUÜ-SUAM) çalışan 4950 sağlık personelinin 2018 yılı boyunca yaşadığı iş kazalarının sıklığını, yaşanan iş kazalarının özelliklerini incelemektir.

Gereç ve Yöntem

2018 yılı boyunca BUÜ-SUAM İş Sağlığı ve Güvenliği Birimi tarafından tutulmuş iş kazası raporları retrospektif olarak değerlendirildi.İş kazası yaşayanların sosyo-demografik özellikleri, yaşanan iş kazalarının meydana geldiği birim ve kaza oluş biçimleri incelendi.Uludağ Üniversitesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulundan onay alındı.

Bulgular

2018 yılı boyunca 182 iş kazası rapor edilmiştir. İş kazası yıllık insidans hızı tüm çalışanlarda  100 kişide 3.6 olarak tespit edilmişken bu hız stajyer hemşirelerde %12.1, intörn hekimlerde  %7.7 ve hemşirelerde %4.5 olarak tespit edilmiştir.İş kazası geçirenlerin  %22.5’i hemşire, %18.7’si temizlik personeli,  %15.4’ü doktor ve %1.7’si teknisyendi.Kazaların  %18.1’i acil tıp,  %14.8’i dahiliye,  %9.3’ü pediatri biriminde gerçekleşmişti.

Meydana geliş biçimlerine göre iş kazaları kesici-delici aletle yaralanma,kimyasal maddeye maruz kalma,kan ve diğer vücut sıvıları ile temas etme,şiddete maruz kalma,sıkışma­­-ezilme,düşme-kayma ve diğer (arı sokması,hayvan ısırıkları,yanık) şeklinde kategorize edildi.En çok yaralanmanın  kesici-delici aletlerle yaralanma şeklinde olduğu görüldü (%68.7). Kesici-delici alet yaralanmalarının en sık gerçekleştiği yerler %19.0 ile acil ve  %10.4 ile ameliyathane idi. En sık yaralanmaya maruz kalan vücut bölgesi ellerdi (%81.4). Kazaya neden olan kesici-delici alet tipine bakıldığında yaralanmanın en sık enjektör (%66.4) ile meydana geldiği görüldü.

Diğer iş kazası meydana geliş biçimlerinin dağılımına bakıldığında şiddete maruz kalma(%7), kan ve diğer vücut sıvıları ile temas etme(%5.5),  kimyasal maddeye maruz kalma(%5), sıkışma­­-ezilme(%5),düşme-kayma(%4.4) ve diğer (arı sokması,hayvan ısırıkları,yanık) (%4.4)  olarak izlendi.

Sonuç ve Öneriler

Çalışmamızda sağlık çalışanlarının yaşadığı iş kazalarının büyük bir kısmının acil servis biriminde gerçekleştiği görülmektedir. Bu durumun nedeninin hastanemiz acil servisinin fiziki şartlarının yetersizliği ve acil servislerdeki stresli çalışma ortamı olması muhtemeldir. Buna yönelik yapılacak düzenlemelerin iş kazalarını azaltmak açısından faydalı olacağı kanaatindeyiz.

Kesici-delici aletle yaralanmanın önüne geçebilmek için güvenli tıbbi malzemelerin kullanılmasının,uygun atık kutularının erişimi kolay yerlere konulmasının, yaralanmalara karşı alınacak tedbirleri uygulamalı bir şekilde içeren eğitim programlarının periyodik olarak devam ettirilmesinin delici ve kesici alet ile gerçekleşen yaralanma vakalarında azalma sağlayacağı söylenebilir. Ayrıca İSG eğitiminin yeterliliği ile ilgili çalışanların önerilerini kapsayan çalışmalar yapılabilir.

Sağlık çalışanlarında yaşanan iş kazalarının sıklığının belirlenmesi ve tanımlanması iş kazalarının azaltılması yönündeki çalışmalara yol göstermesi açısından katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler: iş kazaları, iş sağlığı ve güvenliği, sağlık çalışanları.