Giriş ve Amaç:

Kardiyovasküler hastalıklar, dünyada ve ülkemizde ölüme yol açan hastalıkların başında yer alır. Kalp damar hastalıklarının 2/3`si miyokard infarktüsü (Mİ) olarak ortaya çıkmaktadır. Mİ genel olarak miyokardın belli bir bölgesine gelen kan akımının azalması ya da ileri derecede azalmasına bağlı olarak “bir koroner arterin tıkanması” sonucu gelişen bir hastalıktır. Son yıllarda, hastalığın risk faktörlerine yönelik primer ve sekonder önlemlerin iyi uygulandığı ülkelerde hastalık prevalansında azalma görülürken, ülkemizde ortalama prevalansın her iki cinsiyette de arttığı ve bu artışta Türk halkının yaşam tarzının etkili olduğu bildirilmektedir. Bu nedenle; kişilerin sağlığını geliştirmek için yapılabilecek önemli girişimlerden biri de olumlu yönde davranış değişikliği sağlayarak kişinin yaşam tarzına bir farklılık getirmek olduğu söylenebilir. Hastaların taburcu olduktan sonra ev ortamında bu davranışları yaşam tarzı olarak benimsemeleri ve sürdürmeleri çok önemlidir. Bu süreklilik hastanın taburculuk sonrası evde izlenmesi ile sağlanacaktır. Bu izlemler sonucunda bilinen koroner kalp hastalığı bulunan, kardiyak sebepli ölüm ve tekrarlayan kardiyak olaylar açısından yüksek risk taşıyan hastalarda risk azaltılması ikincil korunma açısından ciddi önem arz etmektedir. Günümüzde, özel sektörde yaygın olmamakla beraber hastaların taburculuk sonrası izlendiği çeşitli yöntemler kullanılmaktadır.

Bu çalışma; Mİ geçiren hastaların taburcu olduktan sonraki yaşantılarında riskli davranışlarının belirlemek ve belli aralıklarla telefon izleminin sağlıklı yaşam geliştirme üzerine etkisini incelemek amacıyla bir müdahale-kontrol araştırması olarak yapılmıştır.

Gereç ve Yöntem: Araştırmanın evrenini, Eylül 2012-Mart 2014 tarihleri arasında, Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp Hastanesinde kardiyoloji servislerinde Mİ tanısıyla tedavi gören hastalar oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemi; α=0.05 ve güç=%80 olmak üzere 118 olarak hesaplanarak araştırma örneklemi iki grup şeklinde oluşturulmuştur. Müdahale grubunda telefonla belli aralıklarla arananlar (n=116) ve kontrol grubunda telefonla aranmayanlar (n=109) olmak üzere toplam 225 hastanın çalışmada yer alması planlanmıştır. Müdahale ve kontrol grupları oluşturulurken; yaş, cinsiyet, öğrenim düzeyi esas alınarak grupların homojenliği sağlanmaya çalışılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasına, Etik Kurul onayı alındıktan sonra ve araştırmaya katılmayı kabul eden hastalara Bilgilendirilmiş Gönüllü Olur Formu doldurularak başlanmıştır. Daha sonra; Hasta Tanıtım Formu ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği (SYBDÖ) uygulanmıştır. Hastalarla ilk görüşmeler yüz-yüze,  taburcu olduktan sonra ise; müdahale grubuyla 1.ay, 3.ay ve 6.ayda olmak üzere toplam üç kez ve kontrol grubuyla 6.ayda olmak üzere bir kez planlı telefon görüşmesi yapılmıştır. Değerlendirmede Levene testi, Pearson χ2 analizi, tekyönlü Varyans analizi, Mann-Whitney U testi ve bağımsız iki örneklem t Testi kullanılmıştır.

Bulgular: Hastaların, %65.2’ sinin erkek, %79.4’ ü evli, %53.4’ ü ilkokul mezunu, %67.2’ si orta gelirli ve yaş ortalaması ise; 64.60±12.79’dur. Araştırmaya katılan hastalardan her iki cinsiyette, evli olanlarda, 65 yaş üstü grupta, ilçe merkezi veya köy/kasaba gibi yerleşim yerlerinde ikamet edenlerde, öğrenim düzeyi ve ekonomik durumu düşük olanlarda kontrol grubunda, müdahale grubuna göre ilk görüşme ve son görüşme SYBD ölçeği puanlarında meydana gelen düşüş istatiksel olarak anlamlı bulunmuştur.

Sonuç ve Öneriler: Bu çalışma, Mİ geçiren hastaların taburcu edildikten sonra belirli aralıklarla, hastanın gereksinimleri doğrultusunda yapılacak planlı telefon görüşmelerinin kişilerde olumlu yaşam tarzı değişiklikleri geliştirmede veya yaşam tarzının daha da kötüye gitmesini engellemede katkısı olabileceğini göstermiştir.

Anahtar Sözcükler: Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışı, Miyokard İnfarktüsü, Sağlığı Geliştirme, Telefon İzlemi