Giriş ve Amaç

Türkiye’de sezaryen doğum oranları DSÖ’nün önerisinin çok üzerindedir. Sağlık Bakanlığı’nın son yıllardaki müdahalelerine rağmen sezaryen oranlarında istenilen düşüş sağlanamamıştır. Konu toplum tarafından çeşitli yönlendirmelerin etkisi altında her gün daha çok tartışılmaktadır. Yüksek sezaryen oranlarının nedenlerini daha iyi anlamak için halkın sezaryen ve vajinal doğum hakkındaki duygu, düşünce ve inançlarını incelemek faydalı olabilir.  Bu konuda Türkiye’de az sayıda çalışma yapılmış olup bu çalışmaların çok azında nitel yöntemler kullanılmıştır. Bilgi teknolojileri üzerinde gelişen yeni medya; geniş kitlelere ulaşması, anlık olarak kişisel durum ve düşünce bildirmeye imkan sağlaması dolayısıyla halkın görüşlerini almakta iyi bir kaynak olabilir. Bu çalışmanın amacı sezaryen ve vajinal doğum hakkındaki kamuoyunu sosyal medya üzerinden karşılaştırmalı olarak değerlendirmektir.

Gereç ve Yöntem

Doküman incelemesi türündeki bu nitel araştırmada uygun sosyal medya platformu olarak Twitter belirlenmiştir. Twitter şirketinden gerekli izin alındıktan sonra araştırmacılar tarafından veri toplamak için bir yazılım geliştirilmiştir. Bu yazılım aracılığıyla Twitter platformunda 1-31 Ağustos 2019 tarihleri arasında açık olarak yayınlanan, sezaryen ve vajinal doğumla ilgili belirlenen anahtar kelimeleri içeren tüm içerikler(tweet) haftalık periyotta toplanmıştır. Bu sürede toplam 2777 içerik toplanmıştır. 1215’si mükerrer olması nedeniyle hariç tutulmuştur. Kalan 1562 içerik içinden bir görüş veya deneyim içeren 319’u araştırmaya dahil edilmiştir. Bu içerikler üzerinde araştırmacılar tarafından tematik analiz gerçekleştirilmiştir. Tespit edilen kodlar, kategoriler ve temalar şeklinde özetlenmiş; tablolar ve şekiller yardımıyla görselleştirilmiştir.

Bulgular

Araştırmaya alınan 319 içerikten 203’ü kişisel görüş, 116’sı deneyim paylaşımıdır. Araştırmada tespit edilen temalar: sosyokültürel normlar (doğallık, annelik, gelişmişlik, çevre baskısı), şahsi duygular (korku ve endişe, diğer), bilgi (bilgi arama, bilgi verme, video izleme), doğum yöntemi tercihi (tercih etme/etmeme, tercih edilebilirlik, tercih trendi), tercih sebebi (sağlıklılık, gereklilik, konfor, estetik, postpartum iyilik, yönlendirme), doğum yönteminin etkileri (anne açısından fayda/zarar, bebek açısından fayda/zarar, iyileşme süreci), sağlık sistemi (sağlık politikaları, hizmet sunucular, ödeme) şeklindedir.

Sonuç ve Öneriler

Sezaryen ve vajinal doğum toplumun çeşitli kesimleri tarafından, farklı boyutlarıyla tartışılmaktadır. Fakat farklı kişiler tarafından aynı veya benzer sebeplerin hem sezaryen hem vajinal doğum için tercih gerekçesi olarak belirtilmesi dikkat çekicidir. Çalışmanın bulguları gereksiz sezaryen oranını düşürmeye yönelik müdahalelere yol gösterici olabilir. Bu çalışma iki doğum yönteme dair görüşlerin beraber incelenmesi, tematik analiz yapılması, veri kaynağı olarak sosyal medyanın kullanılması, sadece doğum sürecindeki kadınların değil toplumun farklı kesimlerinin görüşlerini yansıtıyor olmasıyla önceki çalışmalardan ayrılmaktadır. Çalışmanın sadece sosyal medya verisine dayanıyor olması ise bir kısıtlılıktır. Farklı veri kaynaklarını sosyal medya ile birlikte kullanan yeni çalışmalar bu konudaki kamuoyunu daha iyi yansıtacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sezaryen, Vajinal Doğum, Normal Doğum, Sosyal Medya, Nitel Araştırma