Giriş ve Amaç:

Karmaşık yapıya sahip günümüz modern sağlık sisteminin temel amacı giderek sayısı artan hizmet sunulan bireyin sağlığını korumak, geliştirmek ve bozulan sağlığını iyileştirmektir. Sağlık hizmetlerinde altın standart hizmetin eşit, zamanında ve verimli sunulmasıdır. Çağımız modern sağlık sistemi hizmet sunucularının önemli bir öğesi olan yardımcı sağlık personelinin sağlık okuryazarlığı düzeyinin üst seviyelerde olması hizmet sunum kalite ve verimliliği üzerinde önemli role sahiptir. Yardımcı sağlık personelinin sağlık okuryazarlığı dinleme, anlama, anlık değerlendirme, yerinde karar verebilme ve bu kararları sağlık hizmeti sunulan birey üzerinde anlık uygulayabilmeyi kapsayan karmaşık bir bilinçlilik halidir.

Bu çalışmanın amacı; Bir Tıp Fakültesi hastanesinde çalışan yardımcı sağlık personelinin sağlık okuryazarlığı durumunu belirlemek amacıyla yapılmıştır.

Gereç ve Yöntem:

Çalışmanın evrenini 823 kişi oluşturmaktadır. Veriler Şubat-Mayıs 2018 tarihleri arasında çalışmayı kabul eden 391 gönüllü üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada sosyodemografik veri toplama formu ve Sağlık Okuryazarlığı Anketi-Avrupa Birliği (SOYA-AB) formu kullanılmıştır. Araştırma için Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurul’undan 21.02.2018 tarih ve 2018/04 sayı ile yazılı izin alınmıştır. Verilerin istatistikleri One-Way Anova, T ve Chi-Square testleri ile yapılmıştır. 0.05’den küçük p değeri olan sonuçlar istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir. Çalışmanın bağımsız değişkeni sağlık okur yazarlığı, bağımlı değişkeni sosyo demografik özelliklerdir.

Bulgular:

Çalışmaya dâhil edilen katılımcıların yaş ortalaması 27,8±6,2 olup %43.7’si üniversite mezunudur. Katılımcıların %66’sı kadınlardan, %69,8’i ise farklı cinsiyetteki hemşirelerden oluşmuştur (P>0.05). Çalışmaya dâhil edilenlerin sağlık okuryazarlığı düzeyinin hizmet sunumunda karşılaşabilecekleri sorunlarla başa çıkma kategorisinde %72,2 (P=0.715), sağlık hizmeti sunumu kategorisinde %75 (P>0.05), hastalıklardan korunma kategorisinde %60, sağlığın iyileştirilmesi kategorisinde %70, kendi sağlıklarını gözetme kategorisinde ise %37,4 oldukları (P=0.018) tespit edildi. Katılımcıların sağlık okuryazarlığı düzeyinin cinsiyet, medeni durum ve alınan eğitim süresi ile bire bir pozitif bağlantılı olmadığı tespit edildi.

Sonuç ve Öneriler:

Genel olarak sağlık okuryazarlık düzeyinin %70’lerin üzerinde bulunduğu çalışma popülasyonunda mevcut kazanımın yaştan bağımsız olduğu fakat eğitim, mesleğe ilgi, sosyo-ekonomik düzey ve sosyal çevre gibi birçok etken ile doğrudan ilişkili olduğu görülmüştür. Sağlık okuryazarlığı seviyesi düşük olan yardımcı sağlık personelinin sağlık okuryazarlığı düzeylerini arttırmak için farkındalık eğitimi, motivasyon çalışmaları ve hizmet içi uygulamalar gibi faaliyetlerin sürekli olarak uygulanması önerilebilir.

Anahtar Sözcükler: Tıp Fakültesi, Sağlık Okuryazarlığı, Yardımcı Sağlık Personeli