Giriş ve Amaç: Yüksek performanslı iş sistemleri (YÜPİS), örgütün insan kaynağı ve sosyal sermayesini destekleyip geliştirerek, örgütlerde üstün performansın ortaya çıkarılması ile sürdürülebilirliği sağlamak üzere tasarlanmış insan kaynakları uygulamaları bütünü olarak tanımlanmakta ve bir insan kaynakları yönetimi teorisi olarak araştırılmaya devam edilmektedir. Bu bağlamda, son yıllarda sağlık dönüşüm ile birlikte hastanelerde, yüksek nitelikteki insan kaynaklarının etkin ve verimli yönetimini sağlamada YÜPİS teorisinin hayata geçirildiği gözlenmektedir. Bu çalışmanın amacı, hastanelerde YÜPİS uygulamalarının düzeyini çalışan algısına dayalı değerlendiren Türkçe bir ölçeğin geliştirilmesi, geçerlilik ve güvenirliğinin yapılmasıdır.

Gereç ve Yöntem: Metodolojik araştırmada, İstanbul Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi lisans mezunu ve Sağlık Bilimleri Enstitüsü’ne bağlı yüksek lisans ve doktora programlarında öğrenim gören ve bir hastanede aktif çalışan, 157 sağlık personeline online anket yöntemi ile ulaşılmıştır. Çalışma için etik kurul onayı alınmıştır. Alanda sık kullanılan iki ana ölçekten yararlanılarak; kararlara katılım, istihdam güvenliği, eğitim ve geliştirme, ücretleme, dönüşümsel liderlik boyutlarına performans değerleme, eşit istihdam fırsatı boyutları eklenerek ölçek madde havuzu oluşturulmuştur. Uzman görüşleri doğrultusunda 41 maddeli YÜPİS taslak ölçeğinin geçerlilik güvenilirliği değerlendirilmiştir. Ölçeğin madde uyum indeksi ve iç tutarlılığı, yapı geçerliliği ve ölçüt bağıntılı geçerliliği sırasıyla açımlayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi ve korelasyon testi ile sınanmıştır.

Bulgular: Açımlayıcı faktör analizi sırasında 9 madde ölçekten çıkarılarak, döndürülmüş temel bileşenler analizi ile ölçeğin 6 alt boyuttan oluştuğu, toplam varyans açıklayıcılığının %69,73 olduğu bulunmuştur. Eğitim ve kararlara katılım, istihdam güvenliği, dönüşümsel liderlik, ücretleme, performans değerleme ve performans ölçüm aracına güven olarak adlandırılan 6 alt boyutun cronbach’s alpha değerleri, sırasıyla 0,922, 0,850, 0,928, 0,738, 0,887 ve 0,908 olarak tespit edilmiştir. Araştırmada doğrulayıcı faktör analizi çalışmaları gerçekleştirmiş ve 6 faktörlü yapının uyum iyiliği indekslerinin kabul edilebilir düzeyde olduğu belirlenmiştir. Son olarak ölçüm aracının etkinliğini test etmek üzere korelasyon analizi yapılmış ve YÜPİS ölçeğinin tüm boyutlarının yapısal güçlendirme ölçek puanlarıyla anlamlı ve pozitif yönlü ilişkisi ölçüt bağıntılı geçerliliğe kanıt teşkil etmiştir.

Sonuç: Araştırma grubunda, yaş, kıdem ve tecrübe arttıkça özellikle eğitim ve kararlara katılımın, performans ölçüm aracına olan güvenin ve ücretlemenin adilliği algısının düştüğü gözlenmiştir. Bu düşüşün kurumsal performansa, hizmet kalitesine, çalışan bağlılığına, refahına veya hasta güvenliği gibi bir halk sağlığı sorununa yansıması sonraki çalışmalarla değerlendirilebilecektir. Araştırmada YÜPİS ölçeğinin, çalışanların insan kaynakları yönetimi hakkındaki algılarını ölçen güvenilir ve geçerli bir araç olduğu ve insan kaynağı yönetiminin çıktılara veya çalışanlara etkisinin analiz edilmesine katkıda bulunabileceği değerlendirilmiştir.

Anahtar sözcük: Yüksek Performanslı İş Sistemleri, İnsan Kaynakları Yönetimi, Sağlık İnsan Gücü, Geçerlilik, Güvenilirlik