Giriş ve amaç: Mobbing “Bir veya birkaç kişi tarafından diğer bir kişiye yönelik olarak, sistematik bir biçimde düşmanca ve ahlak dışı bir iletişim, psikolojik terör” şeklinde tanımlanmaktadır. Hizmet sektöründe özellikle sağlık çalışanlarında sık görülmektedir. Etiyolojik etmenler ile ilişkisi net olarak gösterilememiştir. Bu çalışmanın amacı bir tıp fakültesi uzmanlık öğrencisi hekimlerde mobbing düzeyini etkileyen etmenleri değerlendirmektir.

Gereç ve yöntemler: Kesitsel tipteki araştırmanın verisi bir üniversite hastanesinde Nisan-Haziran 2015 tarihlerinde toplanmıştır. En küçük örnek büyüklüğü %80 güç, %95 güven düzeyinde, %17 sıklık ve %3 mutlak hata payı ile 244 kişi olarak belirlenmiştir. Evren üniversitede en az bir yıldır çalışan tıpta uzmanlık öğrencisi hekimler olup örnek seçilmeden tüm evrene ulaşmak hedeflenmiştir. Ulaşma oranı %84.2’dir (n=356). Bağımlı değişken mobbing düzeyidir ve ‘Leyman’ın Uyarlanmış Psikolojik Yılgınlık Ölçeği’ ile değerlendirilmiştir. Toplam puan ortanca değerden ayrılarak ‘yüksek’ ve ‘düşük’ olarak gruplanmıştır. Araştırmanın bağımsız değişkenleri cinsiyet, yaş, medeni durum, çocuk sahibi olma durumu, gelir algısı, kronik hastalık varlığı, ruhsal sıkıntı öyküsü, çalışılan tıp bilimi, meslekte çalışma yılı, işten memnuniyet düzeyi, şiddet öyküsü, iş yükü algısı, günlük çalışma süresi ve aylık nöbet sayısıdır. Veri toplama amacı ile oluşturulan anket formu bilgilendirilmiş gönüllü onam formunu içermektedir. Araştırma etik kurul onayı Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Girişimsel Olmayan Araştırmalar Etik Kurulu’ndan 19.03.2015 tarih ve 2015/09-23 karar numarası ile alınmıştır. Tanımlayıcı bulgular sayı, yüzde ve ortalama±standart sapma,ortanca(en düşük-en yüksek) değerler ile sunulmuştur. Tekli analizlerde ki-kare, eğimde ki-kare, ileri analizde lojistik regresyon ile çözümleme yapılmıştır. İstatistiksel anlamlılık düzeyi p<0.05 kabul edilmiştir.

Bulgular: Ölçekten alınan toplam puan ortancası 206(117-255), ortalaması 208.1±33.9’dur. Katılımcıların 51.7’si erkek, 43.5’i evli, %12.6’sı çocuk sahibi olup yaş ortalaması 28.8±3.2’dir. Meslekte ortalama çalışma süresi 4.3±2.9 yıl, günlük çalışma süresi 9.6±2.2 saat, aylık nöbet sayısı 5.5±4.4’tir. Araştırma görevlilerinin yaklaşık üçte ikisi dahili bilimlerde çalışmakta, yaklaşık yarısı iş yükünün ağır olduğunu düşünmektedir. Sözel şiddete uğrayanların sıklığı %47.0, fiziksel şiddete uğrayanların sıklığı %5.1’dir. Lojistik regresyon analizinde yaş grubu 24-28 olanlarda mobbing riski 29-46 olanlardan 2.0 kat fazla bulunmuştur(p=0.004,GA=1.261-3.303). Gelir algısı orta olanlarda kötülere göre mobbing riski iki katına çıkmıştır(p=0.017,GA=1.149-3.979). İşten memnuniyet düzeyi yüksek olanlara göre; orta olanların mobbing riski 2.3 kat(p=0.002,GA=1.371-3.833), düşük olanların 6.0 kat(p<0.001,GA=2.878-12.760) fazla olduğu saptanmıştır. İş yükü algısı ağır olanların mobbing riski hafif-orta olanlardan 2.3 kat fazla bulunmuştur(p=0.001,GA=1.430-3.823).

Sonuç: Araştırmaya katılan tıpta uzmanlık öğrencisi hekimlerde mobbing düzeyi ile ilişkili olan etmenler genç yaş grubu, orta düzeyde gelir algısı, orta ve düşük iş memnuniyeti ile ağır iş yükü algısıdır. Tüm bunlar değerlendirildiğinde tıpta uzmanlık öğrencisi hekimlerin mobbing açısından risk altında olduğu söylenebilir. İş memnuniyeti ve iş yükü algısı mobbing düzeyini etkilemesi nedeniyle çalışma ortamında yapılacak düzenlemler uzmanlık öğrencisi hekimleri mobbine karşı koruyabilir.

Anahtar kelimeler: mobbing, tıpta uzmanlık öğrencisi, hekim