Giriş ve Amaç: Tüm canlı ve cansız varlıkları yok olmakla tehdit eden, insan eliyle oluşturulmuş ilk küresel iklim değişikliği (KİD) artık geri döndürülemez; fakat halen gerekli önlemlerle durdurulabilir noktadadır. Bunun için, insanların bu konuda bilgi sahibi ve duyarlı olması ve kimi davranışlarını kökten değiştirmesi gerekmektedir. Bu araştırma bir tıp fakültesinde öğrenim gören 3. ve 6. sınıf öğrencilerinin KİD ile ilgili bilgi, duyarlılık ve davranışlarını değerlendirmek amacıyla yürütülmüştür.

Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipteki bu araştırmanın evrenini bir tıp fakültesinde 2019 Nisan ayında 3. ve 6. sınıfta öğrenim gören toplam 269 kişi oluşturmuş ve bu öğrencilerin %89,2’sine ulaşılmıştır. Veriler, öğrencilerin KİD ile ilgili bilgi, duyarlılık ve davranışlarını değerlendiren bir soru formu ve çevreye ilişkin tutumlarını değerlendirmek için Dunlap ve ark. tarafından geliştirilmiş Yeni Çevresel Paradigma (YÇP) Ölçeği kullanılarak gözlem altında anket yöntemiyle toplanmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde, Kolmogrov-Smirnov, Student t, Tek yönlü ANOVA, Mann Whitney U ve Kruskall-Wallis testleri ile Pearson ve Spearman korelasyon analizleri uygulanmıştır. İstatistiksel anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir. Araştırma için ilgili tıp fakültesinin dekanlığından ve Sosyal Bilimlerde İnsan Araştırmaları Etik Kurulu’ndan izin alınmıştır.

Bulgular: Araştırmaya katılan öğrencilerin %59,6’sı kadın , %40,4’ü erkek olup; %65,4’ü 3.sınıf, %34,6’sı 6. sınıfta öğrenim görmektedir. Öğrencilerin %22,2’si üniversitede, %23,9’u ise üniversite dışında çevre ile ilgili eğitim almıştır. Öğrencilerin YÇP ölçeğinden aldıkları çevre merkezli yaklaşım puanları 30,5±4,4 ve insan merkezli yaklaşım puanları 22,2±3,0’dır. Öğrencilerin KİD konusundaki bilgi puanları 27,1±3,4, duyarlılık puanları 44,7±4,8 ve davranış puanları 48,9±7,3’dür. Öğrencilerin yalnızca %6,3’ü karbon ayak izini hesaplamıştır. YÇP ölçeğinden 6. sınıfların aldığı insan merkezli yaklaşım puanları 3. sınıflardan daha yüksektir (p=0,003). Bilgi puanı açısından cinsiyete ve sınıfa göre fark yoktur. Ancak ailedeki kişi ve kardeş sayısı arttıkça bilgi puanı azalmakta (p=0,034, p=0,006); öğrencilerin akademik puanı arttıkça bilgi puanı artmaktadır (p=0,010). KİD duyarlılık puanı 6. sınıf öğrencilerinde 3. sınıflardan daha yüksektir (p=0,006). Kadınların davranış puanı erkeklerden daha yüksektir (p=0,030). Üniversitede çevre eğitimi alan ve almayanlar arasında, bilgi, duyarlılık ve davranış puanı yönünden anlamlı fark yoktur. Bilgi puanı ile duyarlılık, çevre merkezli yaklaşım ve davranış puanları arasında aynı yönde, anlamlı, zayıf bir bağıntı vardır.

Sonuç ve Öneriler: Öğrencilerin bilgi, duyarlılık ve davranış puanları yeterince yüksek değildir. Bilgi puanı, akademik başarı puanı yüksek olanlarda daha yüksektir. Bilgi puanı arttıkça, duyarlılık ve davranış puanı artmaktadır. Ancak bu konuda eğitim alma bilgi puan artışına yol açmamıştır. Tıp Eğitimi müfredatında çevre ve KİD konularında daha fazla ve yalnızca bilgi düzeyini arttırıcı değil, tutum ve davranış değiştirici yöntemlerin kullanılacağı eğitimlere yer verilmesi yararlı olabilir.

Anahtar kelimeler: Küresel iklim değişikliği (KİD), Yeni Çevresel Paradigma ölçeği, Çevre eğitimi, Tıp öğrencileri