Özet

Giriş ve Amaç

Cinsel yönelim: Erkeğe, kadına ya da her iki cinsten bireye karşı süregelen duygusal, romantik ve cinsel çekimi ifade eder. Eşcinsellere yönelik olumsuz tutumların, cinsiyet rolleri açısından güçlü geleneksel inançlar ile bağlantılı olduğu belirtilmektedir. Eşcinsel erkeğe yönelik tutumlara bakıldığında, kadınlar ve erkekler arasında fark olduğu görülmektedir. Bu tür bireylere karşı gelişen önyargı ve ayrımcılık duygusu homofobi kavramını ortaya çıkarmıştır. Homofobi, genel olarak, eşcinsellik, biseksüellik ve transseksüellik gibi farklı cinsel yönelimleri veya kimlik­leri bulunan insanlara yönelik olumsuz duygular, tutumlar ve/veya davranış­lar olarak tanımlanmaktadır. Sağlık hizmet sunucuları içinde hekimlerin yeri ve hekim olarak yetişen öğrencilerin ileride mesleklerini icra ederken homoseksüel bireylere ve benzeri dezavantajlı gruplara yaklaşımları önemlidir. Zira kaçınılmaz şekilde karşılaşacakları hastaların bir kısmı homoseksüel bireyler olacaktır. Bu bireylerin sağlık hizmeti alımında yaşadıkları sıkıntıların bir kısmının nedeni de sağlık personelinin olumsuz tutumlarından kaynaklanan davranışlardır. Homofobik tutum ve davranışların sağlık hizmetini sunarken olumsuz etkileri olabileceği varsayımıyla; çalışmanın amacı Erciyes üniversitesi tıp fakültesi son sınıf öğrencilerinin eşcinsellik konusundaki bilgilerini, eşcinsel bireylere bakış açılarını saptamak ve eşcinsel bireylere karşı tutumlarını değerlendirmektir.

Gereç ve Yöntem

Araştırma kesitsel ve tanımlayıcı olup Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde öğrenim gören son sınıf öğrencileri araştırmanın evrenini oluşturmuştur. 2017-2018 yılı döneminde kayıtlı olan son sınıf öğrencilerinin tamamına (346 kişi) ulaşılması hedeflendiği için örneklem yapılmamıştır. Araştırma öğrencilere yüz yüze görüşme tekniği ile anket formunun doldurulması şeklinde gerçekleştirilmiştir. Anket formu demografik bilgi formu ve Eşcinsellere İlişkin Tutumlar Ölçeği (Hudson ve Ricketts Homofobi Ölçeği) şeklinde iki bölümden oluşmaktadır.

Demografik Bilgi Formunda cinsiyet, cinsel yönelim, yaş, ekonomik durumu, anne/baba eğitim düzeyi, yaşadığı yer gibi demografik özelliklere ilişkin sorular yer almıştır.

Hudson ve Ricketts Homofobi Ölçe­ği, eşcinsel bireylere yönelik tutumları ölçmek amacıyla Hudson ve Ricketts tarafından geliştirilen bir ölçektir. Araştırmada, ölçeğin Sakallı ve Uğurlu tarafından Türkçe’ye uyarlanan for­mu kullanılmıştır. Ölçekten alınabilecek en düşük puan 24, en yüksek puan 144 olup alınan yüksek puanlar, yüksek homofobi dü­zeyine işaret etmektedir ve kesim noktası yoktur. Puanların artması, eşcinsellere yönelik olumsuz tutumların arttığı anlamını taşımaktadır. Araştırma için ERÜ Etik Kurulu’ndan etik kurul izni ve Tıp Fakültesi Dekanlığı’ndan idari izin alınmıştır. Öğrenciler anket öncesi sözlü olarak bilgilendirilmiş ve katılmayı kabul edenlere anket formu verilmiştir.

Elde edilen veriler SPSS programında değerlendirilmiş, p<0.05 değerleri anlamlı kabul edilmiştir.

Bulgular

Araştırma 306 katılımcıyla (%94.2 ulaşma oranıyla) tamamlanmıştır. Yaş ortalaması 24.29±1.8 yıldır. Katılımcılar kendi cinsel kimliklerini %46.1 erkek, %52.9 kadın olarak tanımlamış, bir kişi gay ve iki kişi de lezbiyen olduğunu ifade etmiştir. Katılımcılardan 296 kişi cinsel tercihini (%96.7) heteroseksüel, 8 kişi (%2.6) homoseksüel ve 2 kişi (%0.7) biseksüel olarak tanımlamıştır. Grubun homofobi puan ortalaması 99.79±30.51 olarak bulunmuştur. Katılımcıların %6.2’si evli, %47.4’ü ailesiyle yaşamaktadır. Baba eğitim seviyesi üniversite üzeri olanların oranı %62.4 iken anne eğitim seviyesinde üniversite üzeri olanların oranı %31.0’dir. Eşcinsel birisiyle tanıştığını belirten ve eşcinsel arkadaşı olduğunu belirten katılımcıların oranı sırasıyla %32.0 ve %10.8 olup %28.1’lik bir kesim eşcinsellere yasal olarak evlilik izni verilmesini destekleyebileceğini belirtmiştir. Eşcinsel birisiyle tanışan, arkadaşlık eden ve eşcinsel evliliklerini desteklediğini belirten katılımcıların homofobi puanları daha düşük bulunmuş ve median değerleri sırasıyla 88.5 (min: 24, max: 140), 68 (min: 24, max: 134), 71 (min: 24, max: 139)’dur. Erkeklerde, anne ve baba eğitim seviyesi düşük olanlarda homofobi puanları daha yüksek bulunmuştur.

Sonuç ve Öneriler

Bu sonuçlara göre erkeklerde, anne ve baba eğitim seviyesi düşük olanlarda homofobi puanları daha yüksektir. Bu gruplarda homofobinin azaltılması için farkındalık çalışmaları yapılması, gerekirse eğitim müfredatının içine bu gruplarla ilgili özel konu başlıklarının eklenmesi yoluyla daha mezun olmadan önce hasssasiyet kazandırılacak olan öğrencilerin uzun vadede yarının hekimleri olarak mesleklerini icra ederken homoseksüel bireylerle karşılaşmaları halinde homofobik tutum ve davranışların neden olabileceği sorunları önlemeye yardımcı olabilecektir.

Anahtar Sözcükler

Eşcinsellik, homofobi, Hudson ve Ricketts Homofobi Öl­çeği, Tıp öğrencileri,Türkiye