Giriş ve Amaç: Gebelikte stres, anksiyete ve depresyon olarak anılan prenatal distrese bireyi, ailesini olumsuz etkilemekte, postpartum döneme de yansıyan bu durum önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir. Bu araştırmada gebelik haftasına göre prenatal distres düzeyinin ve belirleyicilerin saptanması amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipteki araştırma Haziran-Kasım 2018 tarihleri arasında Kırklareli Merkez İlçede yer alan 8 Aile Sağlığı Merkezi (ASM)’de yürütülmüştür. Araştırmada ulaşılması gereken minimum örnek büyüklüğü Epi İnfo 7.2 programında N=1035, p=0,12, α=0,05, d=0,05 ve %10 yedek alınarak 154 olarak hesaplanmıştır. Araştırmaya ASM’lere başvuran, gebelik haftası ≥12 olan, medikal sorunu olmayan, gönüllü 179 gebe dahil edilmiştir. Araştırmanın bağımlı değişkeni prenatal distres düzeyidir. Gebenin sosyodemografik, obstetrik özellikleri ve sosyal destek düzeyi araştırmanın bağımsız değişkenleridir. Veriler Tilburg Gebelikte Distres Ölçeği ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği yardımıyla yüzyüze toplanmıştır. Araştırma için Etik Kurul onayı alınmıştır (09.03.2018/P082R00). Verilerin çözümlemesinde Shapiro Wilk testi, Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis testi, Pearson Ki-kare testi ve Çok Değişkenli Linear Regresyon analizi kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir. Analizler SPSS 22.0 istatistik paket programı kullanılmıştır.

Bulgular: Grubun yaş ortalaması 29,01±5.68 (Range: 17- 42)’dir. Gebelerde prenatal distres sıklığı %21,2’dir. Bu sıklık 12-27. ve 28-41. gebelik haftalarında sırasıyla %16,5, %26,8’dir. Gebelik haftası 12-27 olan gebeler için oluşturulan modelde gebelerin yaşı, eğitim düzeyi, algılanan gelir düzeyi, eşin yaşı, önceki düşük durumu, gebelik sayısı, şimdiki gebeliğin planlı olma durumu ve sosyal destek düzeyinin; gebelik haftası 28-41 olan gebeler için oluşturulan modelde ise gebelerin yaşı, eğitim düzeyi, eşin yaşı, eşin eğitim düzeyi, önceki doğum yapma durumu, şimdiki gebeliğin planlı olma durumu ve sosyal destek düzeyinin prenatal distres düzeyi ile ilişkili olduğu saptanmıştır (p<0,05).

Sonuç ve Öneriler: Her beş gebeden birinin prenatal distres yaşadığı belirlenmiş, 12-27. haftalara kıyasla 28-41. haftalarda prenatal distres düzeyinin daha yüksek olduğu saptanmıştır.  Her iki gebelik döneminde de kendisi ve eşi genç yaşta olan, düşük eğitim düzeyine sahip, planlanmamış gebeliği olan ve sosyal destek düzeyi yetersiz olan gebelerin prenatal distres düzeyinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Gebeler ASM’ye başvurularında distres açısından taranmalı, risk altında olan gebelere yönelik eğitim ve danışmanlık programları uygulanmalıdır. Aile planlaması hizmetlerinin niteliği arttırılarak planlanmayan gebeliklerin önlenmesi sağlanmalıdır. Gebelerin sosyal destek mekanizmaları harekete geçirilmeli ve yürütülecek eğitim ve danışmanlık programlarına eşlerin de katılımı sağlanmalıdır.

Anahtar kelimeler: Gebe, gebelik haftası, prenatal distres, sosyal destek