Last modified: 2019-10-09
Abstract
Amaç: Bu çalışma ilköğretim 7-10 yaş grubu öğrencilerde işeme bozukluğu olan çocukları saptamak ve aile tutumları ile ilişkisini incelemek amacıyla planlanmıştır.
Yöntem: Araştırma tanımlayıcı, korelasyonel bir çalışmadır. Çalışmanın evreni yaşları 7-10 olan birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıf 668 öğrencinin annelerinin tümü, örneklemi 470 anne oluşturmuştur. Araştırmaya katılım oranı %70’tir. İzmir ili Ödemiş ilçesi Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı Ödemiş İlköğretim Okulu’nda yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler sayı, yüzde, ortalama ve standart sapma değerleri ile sunulmuştur. Değişkenler arası ilişkilerde pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Dokuz Eylül Üniversitesi Etik Kurulu ve İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nden kurum izinleri alınmıştır. Sınıfta öğrencilere çalışma kapsamında bilgi verilmiş gönüllü olan öğrencilerin annelerinin yazılı onamları alınmış ve annelere kapalı zarfla gönderilen ölçekleri doldurmaları istenmiştir. Çalışmamızda Akbal ve ark. (2005) tarafından geliştirilen; gündüz, gece işeme, işeme alışkanlıkları, barsak alışkanlıklarına ilişkin semptomları içeren 13 semptom sorusu ile yaşam kalitesi ait bir sorudan oluşan İşeme Bozuklukları Semptom Skoru (IBSS) Ölçeği ve Güney ve Ayhan Le Compte-Serap Özer (1978) tarafından geliştirilen; dörtlü likert tipi, aşırı annelik, demokratik tutum, ev kadınlığı rolünü reddetme, geçimsizlik ve sıkı disiplin tutumu olmak üzere beş alt boyuttan oluşan Aile Hayatı ve Çocuk Yetiştirme Tutum Ölçeği (PARİ) kullanılmıştır.
Bulgular: Çalışmamızda çocukların %8.5’inde işeme bozuklukları semptomlarının olduğu saptanmıştır. Bununla birlikte çocukların %11.4’sinde diürnal enürezis, %14.9’unda nokturnal enürezis olduğu saptanmıştır. Hem riski olan hem de risksiz öğrencilerin annelerinin gösterdikleri sıkı disiplin tutumu ile IBSS’den aldıkları puanlar arasında pozitif yönde anlamlı bir korelasyon olduğu saptanmıştır (p < 0.05). Riski olan öğrencilerin demokratik tutumdan aldıkları toplam puan ile IBSS’den aldıkları puanlar arasında negatif yönde anlamlı bir korelasyon bulunmuştur (p<0.05). Risksiz olan öğrencilerin annelerinin ev kadınlığı rolünü reddetme tutumundan aldıkları toplam puan ile IBSS’den aldıkları puanlar arasında pozitif yönde anlamlı bir korelasyon bulunmuştur (p<0.05).
Sonuç: Sıkı disiplin tutumu arttıkça işeme bozuklukları artmaktadır. Annelerin demokratik tutumları arttıkça çocuklardaki işeme bozuklukları semptomları azalmaktadır. Annelerin ev kadınlığı reddetmeleri çocuklarda işeme bozukluklarının artmasına yol açmaktadır.
Öneriler: İşeme bozukluğu riski olan öğrencilerin aile tutumları ve çocuk yetiştirme tarzlarındaki eksiklikleri belirleyen çalışmalar hem sayısal hem de içerik olarak arttırılmalıdır. Çalışmalar kapsamında çocuk yetiştirmeye yönelik eksiklikleri olan ailelerle görüşülerek aile farkındalık programları oluşturulmalı ve okul sağlığı hemşireleri tarafından ailelere destek verilmesi sağlanmalıdır.
Anahtar Sözcükler: İşeme Bozuklukları, Anne Baba Tutumu, İlköğretim Öğrencileri, Okul Hemşiresi